Johan Mekkink (1904-1991)

Johan Mekkink's glas-in-loodwerken vormen een fascinerend maar minder bekend hoofdstuk in zijn artistieke nalatenschap. Als leerling van de gerenommeerde glasschilder J.H.E. Schiller, ontwikkelde Mekkink een geheel eigen stijl die zich kenmerkt door een bijzondere benadering van licht en kleur.

 

 

Transparant medium

 

Wat zijn glas-in-loodkunst werkelijk onderscheidt, is de vertaling van zijn schilderkunstige principes naar een transparant medium. Mekkink werkte bij voorkeur met grote, rustige kleurvlakken in harmonieuze kleurstellingen. In tegenstelling tot de meer gedetailleerde traditie van gebrandschilderd glas, koos hij voor een soberdere, meer contemplatieve aanpak. Hierin liet hij het licht zelf een hoofdrol spelen - de glaspartijen fungeren als een canvas waarop het binnenvallende daglicht steeds veranderende composities creëert.

 

 

Atelier Le Nobel en de uitvoering van Mekkink's ontwerpen

 

De gravering van de naam "Atelier Le Nobel" in het glas-in-loodwerk van Mekkink,geeft aan   dat Mekkink het ontwerp heeft gemaakt en dat Atelier Le Nobel verantwoordelijk was voor de uitvoering ervan.

 

 

Bekende glas-in-loodramen in Arnhem, Velp, Spaarndam en Zevenaar

 

De kerkramen in Velp zijn wellicht zijn meest persoonlijke werk, gemaakt voor de plaats waar hij werd geboren. Hier zien we hoe Mekkink religieuze thema's vertaalt naar een modernistische beeldtaal, met subtiele verwijzingen naar zijn magisch-realistische achtergrond. De ramen in de kerk van Spaarndam tonen daarentegen een meer landschappelijke benadering, waarbij de relatie tussen water, lucht en land wordt verbeeld in abstracte vlakken van blauw en amber.

Zijn meest ambitieuze glas-in-loodproject bevindt zich in Zevenaar, waar een volledige cyclus van ramen een samenhangende vertelling vormt. Hier combineert hij figuratieve elementen met abstracte composities in een geïntegreerd geheel dat de architectuur van de ruimte versterkt.

 

 

Technieken: reliëf, textuur en lichtwerking

 

Een bijzonder kenmerk van Mekkink's glas-in-loodtechniek is zijn gebruik van reliëf en textuur binnen het glas zelf. Door speciale technieken toe te passen bij het branden van het glas, creëerde hij subtiele variaties in transparantie die het lichtspel verder verrijken. Deze technische verfijning sluit perfect aan bij zijn schilderkunstige benadering, waarin ambachtelijke perfectie de basis vormt voor artistieke expressie.

 

 

Dynamisch werk

 

Het is een bijzondere ervaring om zijn glas-in-loodwerken op verschillende tijdstippen van de dag te observeren - met het veranderende daglicht transformeren deze kunstwerken voortdurend, waardoor ze een dynamische en haast levende kwaliteit bezitten die zijn schilderijen niet kunnen evenaren.

De nalatenschap van Johan Mekkink vormt een belangrijk onderdeel van het Nederlandse culturele erfgoed.

 

 

Magisch realisme

 

Johan Mekkink (1904-1984) heeft als directeur van het Arnhems Gemeentemuseum van 1967 tot 1969 een onuitwisbare indruk achtergelaten op de kunstwereld. Zijn carrière bij dit gerenommeerde instituut begon reeds in 1954, toen hij als assistent van A. de Lorm aan de slag ging. Dankzij zijn waardevolle vriendschap met de gevierde magisch-realistische schilder Dick Ket, wist hij de volledige nalatenschap van deze kunstenaar voor het museum te verwerven – een culturele prestatie van formaat.

 

Geboren in het Gelderse Velp, ontwikkelde Mekkink een unieke artistieke identiteit die sterke parallellen vertoont met prominente magisch-realisten als Hynckes, Schumacher en Willink. Zijn artistieke reis begon in de meubel-schrijnwerkerij van zijn vader, waar hij het ambachtelijke vakmanschap tot in de puntjes beheerste – een precisie die later kenmerkend zou worden voor zijn schilderwerk.

 

 

Dick Ket

 

Tijdens zijn studie aan de Academie in Arnhem ontstond de vriendschap met Dick Ket die zijn artistieke visie diepgaand zou beïnvloeden. Mekkink's toewijding aan perfectie is zichtbaar in zijn methodische werkwijze: zijn olieverfschilderijen op paneel kenmerken zich door dunne, zorgvuldig gecorrigeerde lagen die getuigen van een ongeëvenaarde technische beheersing. Zijn oeuvre omvat indrukwekkende stillevens, intrigerende zelfportretten, verfijnde portretten en serene landschappen.

 

Wat Mekkink werkelijk onderscheidt als kunstenaar is zijn veelzijdigheid. Naast zijn schilderwerk excelleerde hij in de kunst van glas-in-lood, waarbij hij onder de bezielende leiding van J.H.E. Schiller de techniek van mozaïeken en gebrandschilderde ramen perfectioneerde. In deze werken vertaalde hij zijn gevoel voor landschap naar glas: grote, harmonieuze kleurvlakken waarin het licht op magistrale wijze wordt gevangen en verspreid. Deze meesterwerken zijn nog steeds te bewonderen in diverse kerken door heel Nederland, waaronder Velp, Spaarndam, Hilligersberg, Zevenaar, Veenendaal, Zetten en Silvolde.

 

Kunstenaar Mekkink excelleerde in meerdere disciplines.

Hij combineerde  perfectionisme met poëtische expressie. Zijn werk raakt nog steeds door zijn tijdloze schoonheid en uitzonderlijke techniek.

 

 

Literatuur

• J.R. de Groot samensteller, Johan Mekkink, schilderijen en tekeningen 1969-1979: 20 oktober-25 november, catalogus Gemeentemuseum Arnhem, 1979
• P. Janssen, Ooggetuige: de schilder Johan Mekkink vertelt over de schilder Dick Ket, Brummen 2001
• Het Vrije Volk, editie Arnhem, 2 april 1970
• J. van der Woude, Johan Mekkink, de mens, de tijd, de schilder, Zutphen 1974

 

 

Musea

• Museum Arnhem
• Museum More, Gorssel
• Centraal Museum Utrecht